مواد فعال سطحی آمفوتریک
دستهای از مواد فعال سطحی هستند که در ساختار شیمیایی خود هم گروههای کاتیونی (مثبت) و هم آنیونی (منفی) دارند. این خاصیت به آنها اجازه میدهد تا بسته به pH محیط، رفتار یونی متفاوتی از خود نشان دهند؛ در محیطهای اسیدی بهصورت کاتیونی و در محیطهای بازی بهصورت آنیونی عمل میکنند.
یکی از ویژگیهای مهم سورفکتانتهای آمفوتری، تغییر حالت یونی آنها با تغییر pH است:
در pH پایین (محیط اسیدی): گروه آمین پروتونه شده و ترکیب بهصورت کاتیونی در میآید.
در pH بالا (محیط بازی): گروه اسیدی (معمولاً کربوکسیل یا سولفونات) یونی شده و ترکیب بهصورت آنیونی عمل میکند.
در pH خنثی: این سورفکتانتها میتوانند بهصورت زویتریونی (zwitterionic) وجود داشته باشند؛ یعنی دارای بار مثبت و منفی بهطور همزمان در مولکول، ولی با بار خالص صفر.